Bộ phim hoạt hình 3D ‘Frozen’ của Disney: Kỳ Công Của Họ Là Cố Gắng Lột Tả Diễn Xuất
Dưới tất cả mọi chi tiết của thiết kế hiệu ứng, kỹ xảo vi tính và công nghệ làm phim điện ảnh là ẩn ngay đó sự miêu tả mỹ thuật của việc lột tả diễn xuất hiệu quả.
Phải hiểu rằng, để tiếp cận vào bên trong nội bộ của quá trình sản xuất phim hoạt hình 3D điện ảnh trị giá 150 triệu mỹ kim là cả một qui trình khép kín. Từ câu truyện, tới vấn đề thiết kế, rồi quá trình xử lý sản xuất, thông tin là kính cổng cao tường, nội bất xuất ngoại bất nhập với ngay cả báo chí cũng như khán giả thông qua bộ phận truyền thông và guồng máy marketing.
Và sau đó, cận kề ngày ra mắt, hãng phim sẽ bắt đầu cho phép rộng rãi, chúng tôi là phải chen lấn xô đẩy để giành lấy vị trí tốt nhất nhằm đạt được lượng thông tin tối đa có thể. Coi như là không thể có những kiểu topic giựt gân hay các thông tin dạng điều tra để đào sâu vào (không ai có thể có tin ngoại trừ đến lúc Disney công bố – nên sẽ không có dạng thông tin rò rĩ như vỏ máy iPhone làm ở Trung Quốc). Cũng như đối với phim hoạt hình 3D điện ảnh đã trở nên quá sức tưởng tượng và không còn gì phức tạp hơn, cũng như thế là điều xảy ra đối với sự tiếp cận thông tin và các tin tức về quá trình bộ phim đã làm thế nào, về việc cái sự phức tạp của khâu sản xuất ra sao, hay cái sự đột phá của mỗi từng cấp từ những siêu sao hoạ sỹ tại hãng phim. Vào studio (hãng phim) cũng rất dễ lạc vì sự vĩ đại và rất phức tạp trong này. Các nghệ sỹ lồng tiếng, văn phòng thực hiện tiền kỳ diễn hoạt (previs) kiêm nghiên cứu phát triển thiết kế thị giác (visual development), chỉ đạo nghệ thuật, thiết kế trang phục, thiết kế nhân vật, phát triển câu truyện kịch bản, “look development” (là văn phòng nghiên cứu phát triển những gì về trực quan ở mức độ tương tác công cụ – mang nhiều yếu tố kỹ thuật – khác so với visual development mang nhiều yếu tố về mỹ thuật và thiết kế), rigging (thuật ngữ chuyên nghành kỹ thuật mô tả công việc dùng phần mềm vi tính để gắn các điều khiển vào từng vị trí của mỗi nhân vật như bàn tay, ngón tay, khớp cổ tay, khuỷ tay … sau đó người hoạ sỹ diễn xuất mới có thể dùng những điều khiển này và diễn), thiết kế ánh sáng, bố cục, hiệu ứng và mô phỏng hoá, danh sách ngành nghề coi như vô tận, mà vốn đã các nghành nghề trong từng mỗi chủ đề đã đầy những câu chuyện thảo luận thú vị. Để có được cái sự thiết đãi thông tin sâu vào tận nơi sản xuất của một phim hoạt hình 3D điện ảnh như Frozen thì đối với bất cứ ai cho dù là những người quan tâm ở xa thì đây quả thật là một bữa tiệc. Một bữa tiệc chu đáo tận tình thiết đãi. Bạn nghĩ mình sẽ bắt đầu ở đâu ?
Nhà Sản Xuất Peter Del Vecho và Các Đạo Diễn Chris Buck and Jennifer Lee của phim hoạt hình 3D Frozen.
Có thể nói cái thời điểm ra mắt Frozen với báo chí tại hãng phim Disney Feature Animation là một ngày như thế, một ví dụ hoàn hảo. Giới thiệu rộng rãi tới giới truyền thông bởi nhiều đội ngũ sản xuất khác nhau. Có được cuộc phỏng vấn với đồng đạo diễn Chris Buck và Jennifer Lee, nhà sản xuất Peter del Vencho, giám đốc mỹ thuật Michael Giaimo và đội ngũ phát triển thiết kế nghiên cứu thị giác (visual development) của anh ta, rồi là Frank Hanner Giám Đốc Kỹ Thuật và nhóm kỹ thuật nhân vật, Marlon West và đội ngũ hiệu ứng kỹ xảo hoạt hình. Mỗi chủ đề mỗi mê muội, không có khoản thời gian nào là phí ngay ánh đèn sân khấu, tất cả với những câu truyện tuyện vời và những yếu quyết dẫn tới thành công của đội ngũ sản xuất.
Tuy nhiên khi bạn lội qua những câu truyện về lớp tuyết và những mảnh băng được mô phỏng hiệu ứng máy tính (simulation), rồi những câu truyện về việc nghiên cứu tìm hiểu cái độ nặng của váy áo khi đi sâu vào trong băng tuyết, và còn nữa là mỗi khung hình phải render (kết xuất hình ảnh từ phần mềm thiết kế 3D) mất 5 ngày, một số lượng lớn hoạ sỹ tham gia, cả đống hình vẽ thiết kế, hàng hàng máy trạm làm việc, cả rừng máy chủ và những trạm bày xếp sẵn thức ăn vặt, bạn tự dưng cảm thấy mình đang ở ngay trong lòng nơi sản xuất, vậy điều gì đã liên kết Frozen tới từng mỗi bộ phim hoạt hình điện ảnh mà hãng đã thực hiện kể từ khi phim hoạt hình Bạch Tuyết và Bảy Chú Lùn ra đời vào năm 1937 – đó là lột tả diễn xuất. Khi bạn nói về phép màu của diễn xuất, đó là bản chất gốc rễ đã làm thế nào và tại sao để làm say đắm con tim của nhiều thế hệ khán giả từ 75 năm trước, nó không phải là vấn đề thiết kế ánh sáng, đó không phải là những kỹ thuật mô phỏng hiệu ứng quần áo hay cái lâu đài đã được thiết kế lộng lẫy thế nào. Mà nó chính là vấn đề lột tả diễn xuất. Nó chính là diễn xuất. Đó là cái mà làm khán giả chìm đắm vào câu truyện.
Trưởng bộ phận diễn xuất hoạt hình Lino DiSalvo, các chuyên gia cao cấp về diễn xuất Wayne Unten và Becky Brese
Có vài phút với người đứng đầu về đội ngũ diễn xuất của phim Frozen – đó là Lino DiSalvo và hai chuyên gia giám chế diễn xuất Wayne Unten và Becky Bresee, bạn sẽ mau chóng nhận ra rằng trước tiên và sau hết những người này họ sống và thở trong việc lột tả diễn xuất. Đam mê của họ trong khi làm bộ phim hoạt hình 3D điện ảnh này có thể gọi là nghiện. Công việc của họ là đme lại cảm giác, xúc cảm và năng lượng tới từng mỗi nhân vật trong phim hoạt hình 3D Frozen, để giúp cho các nhân vật này tối ưu, tươi tắn và chính xác như những gì tạo nên tính cách nhân vật. Họ lột tả diễn xuất. Giống như DiSalvo đã nói “Cái mục tiêu sau cùng hết là đã đem lại được công lý cho những nhân vật này, triển khai một đội ngũ 60 nghệ sỹ diễn xuất để ép tất cả mọi thứ đến đỉnh của sự thể hiện diễn xuất “believable” (hiểu là như thật) với sự dịu dàng và chân thật trong hành vi diễn.”
Ở vị trí của người hoạ sỹ diễn xuất, qui trình thực hiện đã bắt đầu từ nhiều năm trước khi có sự giúp đỡ từ đội ngũ huấn luyện diễn viên (khi diễn xuất bằng vi tính, các hoạ sỹ 3D sẽ tham khảo hành vi của người thật và mô tả theo phong cách thiết kế của phim hoạt hình 3D điện ảnh), phải làm và thực hiện xuyên suốt các nhân vật từng mỗi nhân vật một trong câu truyện, khám phá xem nhân vật đó là ai, câu truyện của nhân vật đó là gì, làm việc với những nghệ sỹ lồng tiếng, học tập cách thức di chuyển, những nhân vật đó thở thế nào, sự căng cơ trên da mặt mỗi khi các nhân vật nói và hát. Đã có một chuyến đi tham khảo thực tế ở cánh đồng tuyết Wyoming và dãy băng tuyết ở Norway. Một con tuần lộc thật đã được đem vào hãng phim. Những hoạ sỹ diễn xuất đã nhanh chóng phát hiện ra việc nó dùng chân sau gãi đầu như một con chó. Những công việc vô tận kết hợp với những chi tiết vô tận từ hơn hai năm trong giai đoạn sản xuất tiền kỳ cần phải hoàn tất trước khi bộ phim có thể thực sự bắt đầu.
Nhân vật tuần lộc Reindeer trong phim hoạt hình 3D Frozen
Và những đoạn phim hoạt hình 3D thử nghiệm đã được triển khai để diễn hoạt điều gì làm nên những nhân vật chính, xác định kiểu ngôn ngữ hình thể mà nó phản ánh chính xác tới mô hình 3D sau cùng trong phim. Các bảng vẽ 2D, phát thảo, các bảng vẽ phân tích nhân vật và cả trùm các thiết kế đồ hoạ khác, tất cả được tổng hợp với những công cụ phần mềm máy tính hiện đại nhất để đem tất cả những nhân vật phim hoạt hình 3D này vào phim.
Bảng phát hoạ diễn xuất nhân vật Anna cho phim hoạt hình 3D Frozen
Bảng phát hoạ diễn xuất nhân vật Olaf cho phim hoạt hình 3D Frozen
Cái qui trình của Bresee thể hiện đặc tính nhân vật có thể nói là quá trình tự nhiên nhất của cả cái hãng phim này. Công việc của cô được giới thiệu bởi những đạo diễn, là tìm những gì mà đạo diễn cần về tính cách nhân vật trong từng mỗi đoạn phim. Trang bị một máy tính có gắn camera trong văn phòng cô ta, cô ta đã quay phim bản thân đang diễn mỗi hành vi lập đi lập lại rất nhiều lần, và tiếp tục hiệu chỉnh để cải thiện hành vi diễn xuất của mình. Cô ta làm thế với mỗi bộ phim tham gia – cô ta đã thu hình con chó của cô cho phim Bolt, chồng cô ta dành cho phim Tangled, ngay cả con gái của cô ấy cho các cảnh trong phim hoạt hình 3D điện ảnh Frozen mà có sự tham gia của những đứa bé gái nhỏ. Theo như Bresee chia sẽ “Tôi tìm kiếm điệu bộ. Tôi tìm kiếm sự biểu lộ. Tôi tìm kiếm khoản thời gian chính xác của từng mỗi hành vi tôi làm với đôi tay. Cho cận cảnh, tôi tìm kiếm những thứ mà bạn sẽ thể hiện với đôi chân mày, hay ngay cả những tiểu tiết bạn làm với miệng. Tôi làm mọi thứ để nắm bắt tất cả chi tiết cảm thất thật nhất, cảm thấy tin được nhất (believable)”.
Thao tác trên phần mềm thiết kế 3D diễn xuất nhân vật Olaf và các bộ điều khiển trong phim hoạt hình 3D Frozen
Theo như DiSalvo và Unten, cô ấy bắt đầu bằng việc tạo ra những điệu bộ nền tảng (key poses), để chúng vào một vị trí gọi là “blocking pass”, mọi thứ được làm nhanh chóng để trình bày với đạo diễn càng nhanh càng tốt. Cái việc chọn lấy điệu bộ diễn xuất này liên tục được thực hiện cho đến khi đạo diễn đồng ý chấp thuận trước khi đội ngũ diễn xuất thô tham gia vào quá trình diễn.
Nhân vật Olaf là diễn viên hài trong phim hoạt hình 3D điện ảnh Frozen, một gã người tuyết, khâu thực hiện diễn thử đã giúp để định hình được thiết kế tay này. Với cánh tay được làm bằng những cây que. Vậy làm sao gã cử động cánh tay ? nếu hắn ta không có khuỷ tay, làm sao hắn gãi đầu ? làm sao các mảnh thân thể của hắn có thể rời ra ? hắn di chuyển ra sao ? hắn nghĩ gì ?
Như đồng đạo diễn Chris Buck giải thích “Đối với nhóm diễn xuất mà nói, Olaf giống như một hộp đồ chơi khổng lồ. Hình thành nên nhân vật này là những trái banh tuyết mà có thể rời ra và rồi ráp lại the nhiều cách khác nhau. Mắt của hắn có thể lộn vòng vòng, mũi hắn có thể trượt ra vào hoặc rút mất. Những cánh tay bằng que có thể tháo ra. Các bạn diễn xuất có thể làm mọi thứ với nhân vật này.” Cũng như vậy đồng đạo diễn Jennifer Lee đã chỉ ra thêm về sự diễn xuất của Olaf “Nhân vật Olaf đã được phát triển rất nhiều lần qua nhiều phiên bản. Tay này có quá nhiều tiềm năng, chúng tôi nhận thấy tính cách của hắn ngay khi câu hỏi – một người tuyết thì hắn nghĩ gì ?”
DilSavo đã sử dụng rất nhiều bảng vẽ 2D phát hoạ về nhân vật này khi thực hiện qui trình phát thảo điệu bộ chính. Như anh ta giải thích “Tôi chưa bao giờ diễn Olaf trên phần mềm máy tính. Tôi có rất ít thời gian, tôi còn chưa quen hẳn với bộ điều khiển, nên tôi quyết định phát hoạ hắn qua các bản thảo 2D. Sau đó tôi ráp cho khớp các bản vẽ 2D phát hoạ vào công cụ phần mềm 3D. Không quan trọng bạn dùng công cụ gì – sơn, viết chì, phấn, phần mềm thiết kế 3D – kết quả cuối cùng là luôn luôn phải hợp lý, mang nhiều tính giải trí, lột tả diễn xuất.”
Đoạn hoạt cảnh vui của Olaf trong phim hoạt hình 3D Frozen
Khớp các diễn xuất vào câu truyện là rất khó, cũng như cái ý tưởng của người hoạ sỹ 3D khi thiết kế việc diễn xuất đó là cũng không nên làm rối tầm nhìn của đạo diễn trong một cảnh. Một phần công việc của DiSavo người đứng đầu bộ phận diễn xuất hoạt hình là cũng phải để mắt tới những chi tiết đó. “Thỉnh thoảng bạn phải ra một quyết định khó khăn. Một cảnh nhìn rất tốt, nhưng nó có đúng không ?” Một cảnh diễn xuất rất long lanh, nhưng liệu nó có phải dành cho một cảnh cần sự hài hước vui nhộn không ? Hay chúng ta chịu khó chờ một tí và sẽ được đền bù phù hợp sau ? Đưa ra quyết định của những việc đó là giống như đưa ra một khía cạnh đạo đức.Bạn có xung quanh rất nhiều những hoạ sỹ tài năng. Ngừoi ra quyết định đó là độc nhất để điều phối những dấu ấn nhỏ nhặt đó, những cái giai điệu, nhịp và đặt chút vào đâu trong tổng thể.”
Đối với phim Tangled, DiSalvo đã học tập được rất nhiều từ một trong những người giỏi nhất, người hiện tại đã nghĩ việc Glen Keane, làm thế nào để lột tả được diễn xuất càng xa càng tốt.
Quá trình lập đi lập lại của công việc diễn xuất, kiểm tra lại mỗi ngày, lưu chú thích rồi lại thay đổi, tất cả được thiết kế nhằm để ép cho việc lột tả tính cách nhân vật đến mức tốt nhất có thể. Trong phim Frozen, như Keane trong Tangled, DiSalvo có nhiệm vụ là giúp cho các bạn hoạ sỹ diễn xuất ép tính cách nhân vật được lột tả tốt nhất. Anh ta giải bày “Kết quả có mỹ thuật không ? nó có sáng tạo không ? Bạn thích nó không ? Nó là việc ghi chép mỗi ngày rồi chỉnh sửa và hôm sau đem ra coi cứ mỗi ngày như thế các đoạn bắt đầu nhìn tốt hơn dần. Tôi cố gắng làm những gì mà Glen Keane đã làm với tôi trước đây. Chúng tôi lấy một phân đoạn mà chúng tôi làm rất tốt. Anh ta yêu cầu – ngữ cảnh như thế đã thật chưa ? hay là đang có quá nhiều điệu bộ ? và chúng tôi cứ thế tới lui với những công việc đó. Kiểu như truyền tay nhau cây gậy trong cuộc thi chạy. Và giờ tôi cứ làm thế. Cái cảnh kế tiếp được chọn ra ngay vị trí tôi làm dang dở. Tôi làm tốt nhất chuyện đó, thay vì là làm ảnh hưởng đồng thời 5 phân đoạn, tôi tác động lên cả bộ phim. Tôi luôn nói với Chris và Jenn đây là điểm sáng trong sự nghiệp của tôi.”
Rồi anh ta tiếp “Trong phim Tangled, chúng tôi đã có đột phá. Diễn xuất khôn ngoan, Glen luôn ở đó để thúc ép chúng tôi tìm cách thực nhất trong những gì chúng tôi hình dung, chúng tôi rút ra nhiều kinh nghiệm trong phim đó. Tôi đã áp dụng những kiến thức đó vào phim Frozen. Nhưng lần này là với công cụ cực kỳ sắc bén thay vì là một cái gì đó cùn. Khi mà Idina Menzel (nghệ sỹ lồng tiếng cho nhân vật Elsa) đến, chúng tôi đã cho cô ta xem 2 phân đoạn đặc thù, cô ta đã vô cùng ca tụng chúng tôi. Cô ta đã nói – Cái điều mác các anh đã làm ở đây, ngay cả một trong những diễn viên lớn, tôi cũng chưa thấy trong diễn xuất của họ. – Cô ta nhận thấy một tí nhướn mày, nếp nhăn, mắt căng ra, nét mím môi, hơi thở. Và sau đó chồng của cô ta (diễn viên) Taye Diggs nói với chúng tôi rằng anh ta hoàn toàn bị bao phủ và lạc lối khi nhìn vào mắt nhân vật. Nó quả thật quá tuyệt bởi vì đó chính xác là những gì chúng tôi cố gắng làm. Được ca tụng về việc mà bạn đã lột tả sự diễn xuất mà ngay cả những diễn viên thật cũng chưa thấy có. Đó thật sự là một lời ca tụng xứng đáng cho một hoạ sỹ diễn xuất.”
Và với việc thưởng lãm 25 phút hoàn thiện của bộ phim hoạt hình 3D điện ảnh tới những khán giả được mời suốt buổi họp báo ngày hôm đó, nó thật sự là một lời khen xứng đáng.
Và nó là thế đấy, bộ phim đã thắng lớn ở hàng loạt giải thưởng danh giá khắp Hoa Kỳ, và trên thế giới, là một bộ phim dựa theo tiểu thuyết “Nữ Hoàng Tuyết” của Hans Christian Andersen với giải Oscar dành cho bài hát trong phim hay nhất với bài hát “Let It Go”, sau khi ra mắt toàn hành tinh, bộ phim thu về 864.4 triệu mỹ kim, bức qua cả phim “Hunger Games: Catching Fire”, và đứng sau bom tấn Iron Man 3 với 1.2 tỷ mỹ kim. Tuy nhiên tại thời điểm con số này Frozen vẫn chưa thống kê từ thị trường Nhật Bản và Trung Quốc. Chỉ riêng tại Hoa Kỳ, bộ phim thu về 360 triệu mỹ kim.
Bài hát “Let It Go” hit của phim hoạt hình 3D Frozen
Một trong những khu vực để đồ ăn vặt cho đội ngũ sản xuất
Từ AWN, viết bởi Dan Sarto (là Trưởng Ban Biên Tập của bộ phận phát hành Animation World Network). Lượt dịch bởi Rainstorm Film.
